بررسی توان تولید رویشگاه راش شرقی (fagus orientalis lipsky) در ارتباط با برخی متغیرهای خاکی و فیزیوگرافی در جنگل آموزشی و پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده توان تولید یک شاخص کلیدی از خدمات بوم سازگان جنگل نظیر تولید چوب و ترسیب کربن می باشد و از این رو یک معیار مهم برای تصمیم¬گیران در مدیریت جنگل می باشد. ارزیابی توان تولید رویشگاه در گذشته با استفاده از روش¬های پایه مانند رگرسیون خطی انجام می¬گرفته و امروزه از روش¬های نوین استفاده می¬شود که یکی از این روش¬ها مدل جمعی تعمیم یافته است. در این مطالعه تعداد 43 قطعه نمونه با مساحت 1000 متر مربع به صورت سیستماتیک تصادفی در جنگل آموزشی- پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس پیاده شد و ارتفاع و قطر تمام درختان گونه راش شرقی در هر پلات اندازه‏گیری شد و از عمق صفر تا 10 سانتی‏متری نمونه خاک تهیه گردید. رابطه ارتفاع-قطر این گونه مورد بررسی قرار گرفت با در نظر گرفتن جنبه¬های ریاضی و بیولوژیک مدل‏ها، ریچاردز به عنوان مدل نهایی برای پیش‏بینی ارتفاع درخت راش در منطقه مورد مطالعه پیشنهاد شد. در این پژوهش از معیارفرم رویشگاه به عنوان شاخص توان تولیدی رویشگاه استفاده شد. منحنی¬های فرم رویشگاه به صورت پلی¬مورفیک و با استفاده از روش معادله اختلاف تهیه گردید. رابطه معیار فرم رویشگاه با استفاده از مدل جمعی تعمیم یافته با برخی از متغیرهای خاکی و فیزیوگرافی مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به نتایج مدل جمعی تعمیم یافته توانست بیش از 70 درصد تغییرات توان تولیدی گونه راش را به کمک متغیرهای محیطی مورد بررسی توجیه نماید و از بین متغیرهای تبیینی مورد بررسی، متغیر وزن مخصوص ظاهری، ارتفاع از سطح دریا، درصد سیلت، نیتروژن و رطوبت اشباع ارتباط معنی¬داری با فرم رویشگاه داشتند. همچنین مدل جمعی تعمیم یافته با مدل رگرسیون خطی مقایسه شد که نتایج حاکی از برتری مدل جمعی تعمیم یافته با ضریب تبیین تعدیل یافته 56 درصد در مقابل رگرسیون خطی با ضریب تبیین تعدیل یافته 5/17 درصد در ارزیابی توان تولید بود. واژگان کلیدی: توان تولیدی رویشگاه، مدل جمعی تعمیم یافته، فرم رویشگاه، شاخص رویشگاه